تاثیر آمادگی جسمانی بر سلامت عمومی
این مقاله نگاهی کوتاه به تاثیر آمادگی جسمانی بر سلامت عمومی دارد و به بررسی این موضوع می پردازد.
مقدمه ای بر تاثیر آمادگی جسمانی بر سلامت عمومی
مقدمه:
آمادگی جسمانی تعاریف گسترده و مختلفی دارد. یکی از تعاریف آن این است که، آمادگی جسمانی یعنی انجام فعالیت های ورزشی در شدت های متوسط و بالا بدون خستگی. آمادگی جسمانی حفظ سلامت و تندرستی می باشد. تعریف دیگری از آن اینگونه بیان می شود که فرد قادر به انجام انواع فعالیت ها، از جمله ورزش .فعالیت های روزانه باشد.
آمادگی جسمانی بنا به تعریف شورای عالی آمادگی جسمانی و ورزش ایالت متحده عبارت است از توانایی انجام کارهای روزانه با قدرت و هوشیاری ، بدون خستگی و با انرژی کافی برای لذت بردن از اوقات فراغت و پاسخگویی به شرایط اضطراری پیش بینی شده است.
آمادگی جسمانی به نوعی قدرت بدنی شما را در انجام انواع فعالیتهای روزمره نشان میدهد. از طرفی توانایی فرد برای یک عملکرد مطلوب، استقامت، قدرت و تعادل را شامل خواهد شد. آمادگی جسمانی در بدن انسان بهعنوان یکی از فاکتورهای اصلی و اساسی در سرعت و مهارت برای انجام تمرینات ورزشی نیز است .هرچه آمادگی بدنی و قدرت بالایی داشته باشیم، میتوانیم مهارتهای روزمره خود را نیز افزایش دهیم . فعالیت بدنی با زندگی روزمره در ارتباط است و افراد دارای آمادگی جسمانی ، مهارت های ورزش را بهتر ارائه می دهند فعالیت های بدنی خطر بیماری قلبی عروقی – دیابت – پوکی استخوان – چاقی – افسردگی و سرطان را کاهش می دهند. از سوی دیگر مشخص شده است که افرادی که از سطح بالای آمادگی جسمانی برخوردار می باشند طول عمر بیشتری داشته اند.
هدف این بررسی تاثیر آمادگی جسمانی بر سلامت عمومی می باشد بنابراین سوال اصلی تحقیق این می باشد که آیا آمادگی جسمانی بر سلامت افراد تاثیر گذار است.
بیان مسئله
آمادگی جسمانی از مقوله های است که توجه کامل جامعه را به خود جلب کرده است . افراد جامعه با شرکت در فعالیت های سلامتی بخش چون دویدن نرم و آهسته ، تمرینات موزون و هوازی در تلاشند تا آمادگی جسمانی خود را بهبود بخشند ودر نهایت کیفیت زندگی و بهره وری و طول عمر خود را افزایش دهند . بعضی از متخصصان تربیت بدنی معتقدند افراد باید آمادگی جسمانی را توجه داشته باشند چرا با این عمل به پیشگیری از بیماری های معینی چون چاقی، اختلالات اسکلتی عضلانی کمک خواهد کرد همچنین متخصصان تربیت بدنی برعناصری چون عملکرد قلبی – عروقی ، ترکیب بدنی و انعطاف پذیری به منظور کسب آماگی جسمانی مرتبط با تندرستی تاکید می کنند.
در پژوهشی که در دانشگاه هیستون انجام داد کمی چاقی و آماده را با لاغر و غیر آماده مقایسه کردند دریافتندکه چاق های آماده نسبت به لاغر های غیر آماده کمتر در معرض خطر بیماریهای قلبی و عروقی و کاهش عمر بودند این نتیجه، تایید چاقی نیست بلکه تاکید بر آمادگی جسمانی است.
آمادگی جسمانی در اصطلاح با سلامتی و تندرستی نیزهمگام است. بهطورکلی به مجموعهای از تواناییها و عملکردهای بدنی اشاره میکند که برخی افراد آن بهصورت طبیعی در بدن خود دارند و برخی دیگر نیز بهصورت اکتسابی و بهمرورزمان طی تمرینات مختلف ورزشی به دست خواهند آورد.
مبانی نظری تحقیق
فاکتورهای آمادگی جسمانی مرتبط با سلامتی
بهطورکلی مفهوم آمادگی از ٩ قسمت اصلی تشکیل میشود که از این ٩ قسمت ٥ مؤلفه اجزای آمادگی جسمانی مرتبط با سلامتی و ٤ مؤلفه دیگر مرتبط با اجزای آمادگی جسمانی مرتبط با مهارت افراد خواهد بود. ارزیابی ویژگیها و تواناییهای افراد در هر مؤلفه باعث خواهد شد فرد درك دقیق و متناسب از وضعیت بدنی خود داشته تا بتواند هدفمندتر تمرین کند. در ادامه به معرفی خلاصه برخی از مؤلفههای سلامت و مهارت خواهیم پرداخت.
کارکرد سلامت دستگاه قلب و عروق
در عامترین اصطلاح، زمانی که فرد در انجام کارهای روزمره خود بهصورت پایدار انرژی مصرف کرده و میتواند زمان طولانی ورزش نماید. درواقع استقامت و ضربان قلب را افزایش داده و درنتیجه گردش خون درون بدن و عضلات بالاتر رفته و انتقال خون به سایر بافتها بهطور مؤثر افزایش مییابد. زمانی که قلب انسان بهینه کار کند و دستگاه تنفسی نیز در حالت نرمال باشد سیستم سوخترسانی در بدن به بهترین شکل فعال بوده و همین مساله باعث افزایش سلامت دستگاه قلب و عروق خواهد شد.
افراد میتوانند استقامت قلبی و تنفسی خود را از طریق تمرینات هوازی بالا ببرید. منظور از ورزشهای هوازی بهنوعی از تمرینات گفته میشود که اکسیژن نقش اصلی و اساسی در تأمین انرژی موردنیاز بدن ایفا خواهد کرد. برای مثال ورزشهایی چون دویدن، شنا، دوچرخهسواری، ایروبیک و قایقسواری بهعنوان یکی از مؤلفههای عالی در سلامت و استقامت قلبی خواهد بود. جالب است بدانید یک فرد با آمادگی جسمانی بسیار بالا با قلب قوی میتواند در فعالیتهای چالشبرانگیز، خون زیادی را با ضربان کمتر از قلب خود پمپاژ نماید.
علاوه بر این قلب افراد ورزشکار نسبت به افراد عادی بزرگتر خواهد بود. ورزش علاوه بر قلب بر روی ریهها نیز مؤثر است. اگر هنگام تمرینات ورزشی همچون فوتبال، والیبال و غیره و یا حین دویدن و پیادهروی برای مدت کوتاهی به نفسنفس زدن می افتید، حتماً استقامت هوازی و سیستم ریوی شما ضعیف است و به کمک ورزشهای گفتهشده میتوانید آن را تقویت نمایید.
قدرت عضلانی
قدرت عضلانی بهعنوان یکی دیگر از فاکتورهای آمادگی جسمانی خواهد بود. قدرت عضلات تقریباً بر سلامت کل بافتها تأثیر مؤثری دارد و در تمامی رشتههای ورزشی کارآمد خواهد بود. طبق بررسی پزشکی آناتومی بدن حدود ٤٠ درصد از وزن انسان مربوط به عضلات خواهد بود. هرچه تمرینات ورزشی یک فرد بیشتر و سنگینتر باشد حجم عضلات نیز افزایش خواهد یافت. برای رسیدن به عضلات قدرتمند، میبایست وزنههای سنگینتر با دفعات تکرار کمتر زده شود. بهطور مثال تکرار حرکات را از ١٢ تا ١٥ دور به ٦ تا ٨ دور کاهش داده ولی وزنهها را سنگینتر نمایید.
استقامت عضلات
استقامت عضلات بهنوعی توانایی یک یا چند عضله در جهت اعمال نیرو بهصورت مداوم و تکراری در یک دوره پس هرچه استقامت عضله شما بیشتر و بهتر باشد تمرینات تکراری را راحتتر میتوانید .زمانی خاص است انجام دهید. برای مثال ورزش دوچرخهسواری بهترین تمرین برای افزایش استقامت عضلانی در پاها خواهد بود. برخلاف قدرت عضلانی، شما برای استقامت بیشتر میبایست تعداد دفعات تکرار تمرین را بیشتر کرده و به ٢٠ تا ٢٥دور برسانید و در مقابل وزن کمتری برای تمرین انتخاب نمایید.
میزان ترکیبات تشکیل دهنده بدن
ترکیبات بدنی نیز بهعنوان یکی دیگر از این مؤلفهها بهحساب میآید. ترکیبات بدنی شامل عضلهها، تودههای چربی، آب و همچنین استخوانها خواهد بود. یک بدن سالم درواقع ترکیبی سالم از چربیهای بدن و درصد بیشتری از تودههای غیر چربی خواهد بود. منظور از تودههای غیر چربی همان عضلات، استخوانها و اندامها است. مردان میبایست دارای درصد چربی کمتر از ١٧ درصد و زنان کمتر از ٢٤ درصد باشند. آشنایی تخصصی به شما در ارزیابی سطح سلامتی و تناسباندام کمک شایانی Body Composition با ترکیبات بدن یا همان میکند. یک مربی و یا ورزشکار زمانی که تمرینات مداومی را انجام میدهد درواقع بایستی ابتدا شرایط فیزیکی بدن را ارزیابی کرده و پس از یک دوره زمانی طولانی مجدداً شاخص توده بدنی را بررسی کند تا نتیجه تلاشهای انجامشده را از مشاهده نماید.
انعطافپذیری
انعطافپذیری بهنوعی به دامنه حرکتی در اطراف همه مفاصل شما اشاره دارد. انعطافپذیری در مباحث مربوط به آمادگی جسمانی بسیار مهم است؛ زیرا از آسیب و حوادث غیرقابل پیش بنی در حین حرکات جلوگیری خواهد کرد. انعطافپذیری در هر سنی بسیار مهم است و میتواند تعادل، هماهنگی و چابکی شما را تحت تأثیر قرار دهد. برخی از فعالیتهای ورزشی همچون حرکات کششی باعث خواهد شد میزان انعطافپذیری شما نیز بیشتر شود. تمرکز اصلی این حرکات بر اساس کشش و نرمش اندامها خواهد بود. یکی از تستهای معمولی برای انعطافپذیر بودن بدن لمس انتهای انگشتان پا میباشد؛ بنابراین اگر بتوانید نوك انگشتان پاهای خود را بدون خم کردن زانوهایتان بهطور کامل لمس کنید به این معنا است که شما انعطافپذیری خوبی دارید
اجزای آمادگی جسمانی مرتبط با اجرا یا مهارت
همانطور که گفته شد، مهارت یکی از اصلیترین اجزای آمادگی جسمانی میباشد. ازجمله مؤلفههای مهم برای افزایش مهارت میتوان به قدرت یا همان توان؛ چابکی، تعادل و عکسالعمل نیز اشاره کرد که در ادامه بهصورت خلاصه شرح خواهیم داد
توان
توان یا همان قدرت به مجموعهای از فعالیتهایی گویند که اشاره مستقیم در انتقال انرژی خواهد داشت. فاکتور قدرت بهنوعی سرعت راهم دخیل میکند. بهطور مثال ورزشکاران قدرتی کسانی هستند که در یکزمان کوتاه و همهجانبه، میبایست قدرت بیرحمانهای را اعمال نمایند. همانند بدنسازان و وزنهبرداران که با بالا بردن سطح آمادگی جسمانی خود میتوانند تمرینات مؤثرتری داشته باشند.
چابکی
چابکی نیز اشاره مستقیم به توانایی اشخاص در حرکات بدن خواهد داشت. برای مثال تنیسبازان بایستی مهارت چابکی خود را تقویت نمایند تا بتوانند بهمحض تغییر جهت توپ بدن خود را در مسیر مشخصی قرار دهند. همچنین فوتبالیست یا بسکتبالیستها نیاز دارند تا مهارت خود را با کمک محصولاتی چون نردبان چابکی و یا موانع مخروطی بالابرده تا پاسخ سریعتری به حرکات توپ و سایر بازیکنان دهند. تمرینات چابکی معمولاً به مجموعهای از تمرینات اشاره دارد که باعث تغییر سرعت و حرکات اندامها خصوصاً تقویت پاها خواهد شد.
سرعت و عکس العمل
سرعت بهنوعی توانایی یک جهش سریع در بخشهای مختلف بدن است. بسیاری از ورزشکاران در رشتههای ورزشی برای کسب پیروزی بایستی علاوه بر مهارت، نسبت به حریفان خود نیز سریعتر عمل کنند برای مثال یک تنیسور برای اینکه بتواند یک ضربه مفید بزند تا یک امتیاز شیرین و جذاب دریافت کند علاوه بر دقت؛ نیاز بهسرعت بالا خواهد داشت. این مهارت را میتوانید با انجام برخی تمرینات بهبود بخشید ولی باید در نظر داشته باشید که عواملی همچون تیپ بدنی، وراثت، سن، قدرت و انعطافپذیری نیز در فاکتور سرعت بسیار تأثیرگذار میباشد.
تعادل و هماهنگی
نداشتن تعادل و هماهنگی در ورزش پتانسیل آسیب رسیدن را افزایش خواهد داد. ورزشکارانی که در انجام تمرینات دچار آسیبدیدگی شدیدی میشوند. بیشتر به دلیل فقدان تعادل و هماهنگی در ورزش است. منظور از تعادل و هماهنگی یک نوع همکاری مشترك بین اندامها و بافتها خواهد بود. برای مثال برخی از ورزشها و فعالیتها نیاز به هماهنگی بین چشم و پا دارند. انجام ورزشهای چون بدمینتون، اسکواش، گلف، فوتبال و یا حتی بسکتبال نیاز به تعادل و هماهنگی بالایی دارند. ژیمناستها و اسکیتبازها بایستی در تمرینات خود علاوه بر هماهنگی، تعادل را شاکله اصلی کار خودنمایند. تعادل خود به توانایی شما در هماهنگ شدن پوسچر بدنی اشاره خواهد داشت. برای بهبود تعادل میتوانید از لوازمی همچون تخته تعادل و یا کوشن بال استفاده نمایید.
یافته های تحقیق تاثیر آمادگی جسمانی بر سلامت عمومی
گلوگاهی (١٣٨١): در مطالعه خود بین آمادگی جسمانی مرتبط با بهداشت روانی با استفاده از پرسشنامه GHQ.ZB و زیرمقیاس های آن در دانش آموزان مقطع راهنمایی بهشهر اظهار داشت که بین تمامی زیر مقیاس ها ، سلامت عمومی و سطح آمادگی جسمانی رابطه معنادار منفی وجود دارد.
علیرضایی، علی (١٣٨٧): به بررسی فعالیت بدنی ، آمادگی جسمانی و سلامت عمومی افراد پرداختند و در بخش یافته های خود اذعان داشتند که افراد با فعالیت بیشتر و آمادگی بدنی بهتر ، سلامتی عمومی مناسب تر و مطلوب تری دارند.
نقیب زاده و همکاران (١٣٩٢): در پژوهشی با عنوان » ارتباط آمادگی جسمانی و سلامت عمومی دانشجویان دختر دانشگاه ایلام « با روش تحقیق حاضر از نوع توصیفی و همبستگی انجام شد جامعه آماری تمامی دانشجویان دختری است که درس تربیت بدنی عمومی را در نیم سال دوم سال تحصیلی ٩٢-٩١ انتخاب کرده بودند. و بدین منظور تعداد ١٢٤ به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند یافته ها نشان داد از نظر وضعیت سلامت عمومی ٢/٧٤ درصد از آزمودنی ها سالم و تنها ٨/٢٥ درصد از سلامت عمومی برخوردار نبودند.
رحمانی نیا، فرهاد و همکاران (١٣٨٦): طی تحقیقی با عنوان ارتباط بین اضافه وزن با آمادگی جسمانی به این نتیجه رسیدند که اضافه وزن و چاقی تاثیر منفی بر آمادگی جسمانی ، سلامتی و افراد چاق دارند.
مجلسی و همکاران (١٣٩٦): در پژوهشی با عنوان » مروری بر نقش ورزش و آمادگی جسمانی در سلامتی و توانمندی نیروهای نظامی« به این نتیجه رسیدند که ترویج و افزایش آمادگی جسمانی یک راه برای به دست آوردن سلامتی در نیروهای نظامی است بر اساس یافته های قطعی و موثق علمی آمادگی جسمانی اثر استرس را کاهش داده و موجب تاثیرات سودمند جسمی و روانی می شود و همچنین از ابتلا به بیماری های مزمن و عوارض ناشی از استرس جلوگیری می کنند.
نتیجه گیری از تحقیق
در بیان نتایج پژوهش حاضر می توان بیان کرد که هر شخصی برای تندرستی به حداقل آمادگی جسمانی نیاز دارد که این امر با اجرای فعالیت بدنی امکان پذیر می باشد علاوه بر این ، فعالیت های آمادگی جسمانی باعث سلامت عمومی افراد می شود.
و بنابراین با یک برنامه فعالیت بدنی ، افراد این فرصت را خواهند داشت که از لحاظ بدنی تربیت شده و وارد یک زندگی سالم و فعال شوند و این نشان از ضرورت انجام فعالیت های آمادگی جسمانی در میان افراد می باشد.
منابع تحقیق
- رجبی،ح،گائینی ،ع. آمادگی جسمانی، انتشارات محمد،١٣٨٢، چاپ اول
- پویان فرد ،ع . تعیین نورم های آمادگی جسمانی برای دانش آموزان در ایران رساله دکتری ، تهران ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات ،١٣٧٢.
- کاشف ، م . سنجش و اندازه گیری در تربیت بدنی . انتشارات کل تربیت بدنی وزارت آموزش و پرورش . ١٣٧٤ ، ص١١٤ -١١٣ .
- نوروزی ، ك ، کریمیان ، آ. نگرش پرستاران نسبت به آمادگی جسمانی خویش ، ١٣٩٨ ، پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی
- مساح ، م ، دوست محمدلو،ح . ارتباط آمادگی جسمانی و ویژگی های پیکری با وضعیت اجتماعی – اقتصادی دانش آموزان دختر ١٥-١٧ سال لارستان ، ١٣٩٨، نخستین کنفرانس ملی تربیت بدنی و علوم ورزشی
- رمضانی نژاد، خ . مقایسه عوامل آمادگی جسمانی، مجله حرکت، تابستان ١٣٩٤.
- رحیمی گلوگاهی ، ع . رابطه بین آمادگی جسمانی مرتبط با تندرستی با بهداشت روانی و زیر مقیاس های آن در دانش آموزان در مقطع راهنمایی شهرستان بهشهر ، پایان نامه کارشناسی ارشد داشنگاه شهید بهشتی،١٣٨١.
- علیرضایی ،ع . بررسی رابطه بین سلامت عمومی و شاخص توده بدنی در مراکز بهداشتی درمانی سنندج ، ١٣٨٥، پنجمین کنگره اپیدمیولوژی داشنگاه علوم پزشکی کردستان – سنندج.
- نقیب زاده ،س ، ملکشاهی ، ح ، رشنوادی نژاد ، ج. ارتباط آمادگی جسمانی و سلامت عمومی دانشجویان دختر دانشگاه ایلام ، مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی ایلام ،١٣٩٢، دوره ٢٢ ، ش ٣ مرداد
- رحمانی نیا ، ف و همکاران. رابطه کمی وزن و اضافه وزن با آمادگی جسمانی ، نشریه علوم ریستی و ورزش ، ١٣٨٦، شماره م ص ١٤٤-١٢٧ زمستان.
- مجلسی ، محمدحسن ، سپهری فر، سعید،متشکر آرانی ، محسن . مروری بر نقش ورزش و آمادگی جسمانی در سلامتی و توانمندی نیروهای نظامی ، فصلنامه پرستار و پزشک در رزم ،١٣٩٦ شماره دهم و یازدهم : سال چهارم ، بهار و تابستان.
تهیه کننده و گرد آورنده: علی توکلی
